NIEUWS VAN DE GRONINGER KUST

Steekproefdata 2016

Verslag integrale telling 14 november 2015

Nieuwe coördinator van de tellingen

Verslag 2014

Eurobirdwatch

Foto's van  een steekproeftelling

Foto's van kustvogels

 

 

Eerstvolgende integrale tellingen: 

21 mei 2016

 

 

 

 

 

Steekproeftellingen Noordpolder

Marinus Brijker en Dick Veenendaal coördineren de steekproeftellingen in de Noordpolder. De steekproeftellingen in de Noordpolder zijn al tientallen jaren, om zo te zeggen, het hart van de activiteiten van de Wadvogelwerkgroep. We beschikken inmiddels over een langjarige reeks telgegevens. Zulke reeksen zijn tamelijk zeldzaam en bijzonder waardevol. Die reeks willen we niet onderbreken en we zijn ook al doende om hem te analyseren. Het is dus van groot belang dat we deze telreeks in stand kunnen houden.

Je kunt je bij een van de coördinatoren opgeven voor deelname aan deze tellingen, door hen een mail te sturen. Mocht je onverhoopt toch niet kunnen tellen, wil je dan in eerste instantie zelf zorgen voor een vervanger.

De data  en de verzameltijden voor de steekproeftellingen in het eerste kwartaal van 2016 (er achter staat de hoogwatertijd, de telling begint twee uur voor hoogwater, dus steeds circa 2 uur vóór het hieronder aangegeven tijdstip). Van de integrale tellingen krijg je apart bericht.

Datum Verzameltijd NPZ Hoogwatertijd NPZ Waterstand hoogste peil
23 april 11.00 13.01 107
7 mei 10.30 12.31 111
11 juni 14.42 16.42 111
25 juni 13.20 15.20 120
9 juli 13.20 15.20 122

Het teltraject van dit steekproefgebied is het stuk kwelder en wad buitendijks van de Klutenplas tot aan Noordpolderzijl. 

Satelietbeeld (met dank aan Googlemaps) van het dijktraject van de steekproeftelling. Rechts Noordpolderzijl, links daar waar de dijk een bocht maakt de Klutenplas. Duidelijk zijn ook de kwelders en de wadbodem te zien en helemaal boven het begin van een wadgeulen. Aan de binnenzijde van de dijk het mozaiek van akkers en weilanden.

 

Nieuwe Telcoördinator

Beste wadvogeltellers,

Na de integrale telling van januari 2016 legt Marinus Brijker zijn taak als coördinator van de wadvogeltellingen langs de Groninger noordkust neer. Hij heeft dan 11 jaar lang de tellingen gecoördineerd, wat jullie uiteraard ook wel gemerkt hebben. Na verloop van tijd kwam je bij het verzamelpunt in Broek aan en wist je al zo'n beetje de "opstelling", want die was meestal hetzelfde. Een enkele keer - bij ontbreken van voldoende tellers - kwam je op een ander teltraject terecht, maar Marinus huldigde het motto "never change a winning team".

Op de achtergrond deed hij ook het nodige werk, zoals het invoeren van alle gegevens op de site van Sovon, het bewerken en geschikt maken van gegevens voor het aanleveren van gegevens aan derden en verder de nodige natuurbeschermingsactiviteiten, zoals er zeer nadrukkelijk voor ijveren dat het laarzenpad op de kwelder niet tot verstoring zou leiden door beperking van toegankelijkheid en controle daarop. Daarenboven heeft hij er voor gezorgd dat er in de haven van Delfzijl een broedvoorziening voor sterns is ingericht.

We kunnen hem niet genoeg bedanken, maar vanaf hier een welgemeend MARINUS, BEDANKT!

En hij waardeert het boek, aangeboden na afloop van de telling van 14 november heel erg.

Dieko Alting wordt de nieuwe telcoördinator, de telling van 11 januari aanstaande is de laatste van Marinus en de eerste van Dieko.

DIEKO, SUCCES!

 

Telling van 14 november 2015

Het lijkt wel of slecht weer, regendreiging en harde wind aantrekkelijk is voor wadvogeltellers. Want er was (zware) regendreiging, een lekker harde wind, kracht 7 of zo en van echt mooi weer kon je niet spreken. Het zal het bikkel-gevoel wel zijn.

Er was ook meer dan voldoende reden om mee te tellen. Want wat een mooie waarnemingen. De kwelder stond voor het overgrote deel onder water. Dus zaten de meeste steltlopers nu eens niet buitendijks, maar binnendijks. En van alles veel. Veel meer goudplevieren ook dan gewoonlijk, maar ook steenlopers, kluten, tureluurs, bonte strandlopers en wulpen. Van de eenden waren vooral de smient en de bergeend bijzonder talrijk.

De roofvogels (en de waarnemers) konden hun geluk niet op, want alles zat voor het grijpen. 4 (!) velduilen, wel 7 slechtvalken, zeker 3 smellekens, ruigpootbuizerden 2 of 3. Maar ook de kleine zilverreiger in de Noordpolder was voor deze tijd van het jaar toch wel bijzonder.

Uiteraard veel, heel veel, heel heel veel kokmeeuwen. Met daartussen in de Linthorst Homanpolder een pontische meeuw. Bijzonder, maar wordt de laatste tijd wel steeds vaker waargenomen.

 

 
Het driehoekige geval aan de kwelderrand is een bankje op het Laarzenpad. Bij normale waterstand dus een enorme bron van verstoring en een voorbeeld van toerisme en recreatie waarin totaal geen rekening wordt gehouden met natuurbelangen en natuurwaarden.  

 

 

 

 
Echt wel hoogwater, op 14 november 2015. Op sommige trajecten kon je buitendijks supersnel tellen, maar had je binnendijks je handen vol.  

 

Verslag 2014

 

2014 was een jaar waarop de werkgroep met gemengde gevoelens terugkijkt. Enerzijds heeft de werkgroep in 2014 haar activiteiten op dezelfde manier als in voorgaande jaren uitgevoerd. Die bestonden uit integrale tellingen langs de gehele noordkust, steekproeftellingen in de Noordpolder-West, divers onderzoek, overleg met derden. Verslagen van tellingen zijn gepubliceerd op de website van de Werkgroep.
Anderzijds bleek in het najaar van 2014 de financiële buffer die de Wadvogelwerkgroep had opgebouwd, te zijn verdwenen als gevolg van frauduleuze activiteiten van de penningmeester van Avifauna. Daardoor was het niet mogelijk om de reiskosten van de tellers te vergoeden op de gebruikelijke manier.
Er stonden bij de werkgroep iets minder dan dertig tellers op de lijst, waarvan er vijfentwintig met enige regelmaat aan de tellingen hebben deelgenomen. Voor de steekproeven waren er in de loop van het jaar elf tellers beschikbaar. Het tellersbestand is qua omvang tamelijk stabiel.
De stuurgroep van de Werkgroep, bestaande uit Dick Veenendaal, (wetlandwacht), Dirk Blok (telmethoden), Jacob Poortstra (website), Marinus Brijker (algemene coördinatie), kwam een keer bijeen voor overleg.

 

De Werkgroep heeft 4 keer een integrale wadvogeltelling uitgevoerd langs de Groninger Noordkust: in januari, mei, september en november. Over het geheel genomen waren de tellingen voldoende bemenst. De bemensing van het gebied tussen de Eemshaven en Delfzijl levert echter geregeld problemen op, waarvoor een oplossing moet worden gevonden. De tellingen op het terrein van de Eemshaven zijn nagenoeg onmogelijk geworden vanwege de slechte toegankelijkheid van het havengebied.

De tweewekelijkse steekproef in de Noordpolder was i.h.a. goed rond te krijgen. Een enkele keer kon er door ongunstige omstandigheden niet geteld worden. Daarmee zette zich de trend voort die vanaf 2007 zichtbaar is geworden. De telgegevens van de integrale tellingen en de steekproeftellingen zijn ingevoerd in de database van SOVON.
De coördinerende verantwoordelijkheid voor de integrale tellingen lag bij:
Joost Degenaar (Delfzijl – Eemshaven), Dick Veenendaal (Emmapolder, Lauwerpolder), Marinus Brijker (Noordpolder - Marnedijk), Willem de Ruiter (Marnedijk en Lauwersoog)

Resultaten van tellingen
In 2014 is een begin gemaakt met het uitwerken van telgegevens vanaf 1994. Sovon heeft daarvoor berekeningen aangeleverd. Gezien de omvang van het werk is overleg gaande over verdere steun door Sovon.
Een eerste analyse van de telresultaten vanaf 2005 laat zien, dat er aantalsverschuivingen langs de Noordkust optreden. De aantallen van vrijwel alle steltopersoorten nemen in het gebied tussen de Eemshaven en Delfzijl af. Dat geldt ook voor de Bergeend. Dat is opmerkelijk omdat die langs de Noordkust als geheel in die tijdsspanne in aantal toeneemt. Dat geldt alle maanden van het jaar. In september een vervijfvoudiging van 5000 naar 25000, in november nagenoeg een verdubbeling van 13000 naar 28000, in mei een toename van 625 naar 725.
In schril contrast daarmee staat de ontwikkeling van de Scholekster. Tussen 2006 en 2012 halveerde de overwinterende populatie langs de Noordkust van ruim 25000 naar minder dan 12000 exemplaren. Er zijn echter grote verschillen per telgebied. Tussen de Eemshaven en Delfzijl zijn de overwinterende Scholeksters nagenoeg verdwenen. In de Emmapolder nam het aantal af van ongeveer 5500 naar minder dan 2000. In de aanpalende Lauwerpolder nam in 2012 het aantal overtijende Scholeksters echter met een factor vijf toe. Dit is vrijwel zeker een gevolg van de bouwactiviteiten in de Eemshaven. In de Noordpolder West is er geen duidelijke trend te zien, in de Negenboerenpolder nam het aantal overwinteraars echter weer toe. Alle reden om hier verder onderzoek naar te doen.

Beschermingsactiviteiten
In 2014 trok Gerben Veenstra zich terug als wetlandwacht. Daarmee was Dick Veenendaal in 2014 de enige wetlandwacht langs de Noordkust, nl. in het stuk tussen Noordpolderzijl en de Eemshaven. Het werk in het deel tussen Noordpolderzijl en het Lauwersmeer werd waargenomen door Marinus Brijker. Het ging daarbij vooral over overleg met de projectgroep Kwelderherstel. De herstelwerkzaamheden van de kwelder zijn geheel afgerond. Helaas moeten we vaststellen dat met name het laarzenpad in de kwelder van de Westpolder de verstoring oplevert die was verwacht. De projectgroep is uitgebreid geïnformeerd over deze verstoring en er is geadviseerd om het laarzenpad zo aan te passen dat het met normaal hoog water niet toegankelijk is. Verder is aangedrongen op sluiting van het laarzenpad in de broedtijd. Deze adviezen zijn niet overgenomen en daarmee is in wezen de situatie ontstaan dat het laarzenpad strijdig is met de Flora- en faunawet. De Werkgroep beraadt zich op mogelijkheden tot actie.

De problematiek rond de visdievenkolonie in Delfzijl is in 2014 opgelost door de aanleg van een broedeiland op de driehoek van Oterdum. De plek is in 2014 in gebruik genomen en bleek in het eerste jaar matig succesvol: er hebben vooral Kokmeeuwen gebroed en ruim 50 paren Visdieven.
In december heeft Marinus Brijker als vertegenwoordiger van de Wadvogelwerkgroep en Avifauna deelgenomen aan een overleg tussen de provincie, natuurorganisaties, Groningen Seaports en bedrijven in de Eemshaven om te komen tot een duurzame oplossing voor het steeds groter wordende aantal broedende Visdieven en Noordse Sterns in de Eemshaven. We verwachten dat de sterns in 2015 en daarna gelegenheid krijgen om ongestoord te broeden op het haventerrein. 

Marinus Brijker
Coördinator Wadvogelwerkgroep

 

 

Eurobirdwatch

 

Onderstaand beelden van de Eurobirdwatch van 2012 en van 2013

 

Eurobirdwatch 2013 bi j Noordpolderzijl Klik op de foto voor een vergroting. Foto: Michael Kopijn Eurobirdwatch 2013 bi j Noordpolderzijl Klik op de foto voor een vergroting. Foto: Michael Kopijn

 

Eurobirdwatch 2012 bij Noordpolderzijl

 

 

 

 

 

 

 

Deelnemers aan de oefenteldag van 17 april 2010, bezig met vogelherkenning en met het tellen van alle vogels in een telvak (klik op de foto voor een vergroting, klik daarna op vorige in je browser)

 

Vaag, maar toch zichtbaar zilverplevier, kanoet en bonte strandloper op paaltjes, tijdens een wadvogeltelling in mei

 

 

 

Beelden uit de wadvogeltelling van 16 januari 2010

 

 

 

 

Beelden uit een oktobertelling

Wadvogeltellers aan het werk met telescoop en notitieboekje Onze steekproefcoördinator Gerben. Ook de vogels binnendijks ontsnappen niet aan zijn aandacht. 

naar boven

 

 

Kleine alk, sloot Noordpolderwest, 
10 november 2007 foto: Jacob Poortstra
Klik op de foto voor een vergroting
Middelste jager, Noordpolderzijl, 10 november 2007  foto: Dick Veenendaal
Klik op de foto voor een vergroting

 

Middelste jager, Lauwerpolder, 10 november 2007  foto: Dick Veenendaal
Klik op de foto voor een vergroting
Noordse stormvogel, Lauwerpolder, 
 10 november 2007  foto: Dick Veenendaal
Klik op de foto voor een vergrotin

 

 

De kwelder onder water

Meestal staat de kwelder droog. Maar soms niet. Hieronder een foto en een filmpje van paarden die op de kwelder een droog plekje zoeken.

Paarden op zoek naar een droge plek op de kwelder van de Noordkust bij hoogwater. 8 oktober 2006
Klik op deze foto voor een vergroting
Klik op deze foto voor een filmpje van paarden die een droog plekje zoeken op de kwelder van de Noordpolder die vandaag bij hoogwater onderliep.

 

naar boven


 

naar boven

Koude steekproeftelling 

Hieronder een aantal foto's van de steekproeftelling van 13 maart 2004. Het waaide vrij hard, daarom zaten we beschut achter een doek op de dijk.

Bij Noordpolderzijl eerst de warme kleding aantrekken en alles klaarzetten voor de telling. De aantallen van iedere soort  worden nauwkeurig genoteerd in het notitieboekje en na afloop op telformulieren verzameld.
De telploegen ontmoeten elkaar in het midden van het teltraject en praten nog even na. Altijd gezellig Tellers in volle actie. Bij veel wind is het fijn om in de luwte van de dijk of een doek te tellen

naar boven

 

 

Ook alle binnendijkse wadvogels op de akkers worden geteld. Op de foto's  hieronder een impressie van binnendijks landschap (links) en buitendijks landschap (rechts)

4200 brandganzen op een akker in de Noordpolder De kwelder staat bij noordenwind onder water

 

naar boven

Foto's van kustvogels   

klik op een foto voor een vergroting

Steltkluut in de Ruidhorn. De vogel staat naast de linker bergeend, in het midden van de foto. 18 januari 2006 Foto Dick Veenendaal Filmpje van brandganzen op de kwelder van de Noordpolder, 18 februari 2006

 

 

 

Een vertrouwd plaatje bij tellingen, scholeksters op een hvp Steenlopers op zoek naar wat eetbaars tussen de zeekraal

 

Drieteenstrandlopers Zeekraal

 

De kwelder tijdens een telling, zoals je die door je telescoop ziet als het warm is en de lucht trilt.  Ondanks het wazige beeld dat daarbij ontstaat zijn de vogels toch wel goed te herkennen, al blijven insteken nodig om de in de vegetatie verborgen soorten op te sporen

 

Zilvermeeuw   kllik op de foto voor een vergroting Tureluur    kllik op de foto voor een vergroting

 

Juveniele Grote mantelmeeuw (2e winter) op de resten van de dode potvis
Klik op de fotos voor een vergroting
De dode potvis die aan de zeedijk van de 
Lauwerpolder ligt. Het kadaver stinkt vreselijk! 

 

Grote zilverreiger, Negenboerenpolder binnendijks, 16 oktober 2004
Klik op de foto voor een vergroting
Brandganzen op de kwelder tijdens wadvogeltelling van 16 oktober 2004
Klik op de foto voor een vergroting

 

Een foto van een HVP (hoogwatervluchtplaats) waarbij je ziet dat scholeksters op de heuveltjes boven de waterlijn gaan zitten en zilverplevieren en bonte strandlopers op de paaltjes van de rijsdammen. Klik op de foto voor een vergroting Bahama-pijlstaart, aangetroffen in de Ruidhorn op 5 september 2005. Ruidhorn is een van de binnendijkse plasjes waarin een zout/zoetmilieu wordt gerealiseerd. Foto: Dick Veenendaal
Klik op de foto voor een vergroting

omhoog